Hỏi:
Ngày xưa, Ngài Hám Sơn trong khi tu có Ngài Cao Phong Diệu giúp đỡ; ngày nay, chúng con cần phải học hỏi tìm hiểu, vậy có thể chứng ngộ không?
Đáp:
Ngày nay người ta tôn trọng khoa học và triết học, nhưng khoa học và triết học hiện tại thì phải cứu lý tìm hiểu. Phật pháp phải ngược lại lìa lý lìa tìm hiểu, Tiểu thừa chấm dứt lục căn, không cho lục căn tìm hiểu. Ngũ Đình Tâm Quán của Tiểu thừa là ngưng hoạt động của tâm, Trung thừa và Đại thừa cuối cùng cũng đình chỉ hoạt động của tâm. Đình chỉ tâm là mục đích đến chỗ kiến tánh, đến lúc kiến tánh thì không cần đình chỉ nữa. Vì bản thể tự tánh luôn luôn khắp không gian, khắp thời gian, không bao giờ ngưng.
Như cảm giác lớp da khắp không gian và thời gian của cơ thể. Hoạt động của nó không bao giờ ngưng, mình ngủ mê nó cũng không ngưng. Người ta thường nói: “Tiếp xúc nó thì nó mới làm việc, không tiếp xúc thì nó không làm việc”, nhưng sự thật thì không phải vậy! Tiếp xúc thì nó biết có tiếp xúc, không tiếp xúc thì nó biết không tiếp xúc. Tiếp xúc đau thì nó biết đau, tiếp xúc không đau thì nó biết không đau, không có tiếp xúc mà nó biết không có tiếp xúc,… nó 24/24 giờ ngày đêm không ngưng làm việc.
Bây giờ, khoa học gọi cảm giác của lớp da là xúc giác, nhưng không phải xúc nó mới giác, không xúc nó cũng giác. Hiện nay nó đang giác, khắp cơ thể đụng chỗ nào nó cũng biết, không đụng chỗ nào nó cũng biết. Không phải đụng đầu thì đầu biết, đụng chân thì chân biết! Đụng đầu, đầu biết có đụng, tay chân không tiếp xúc thì biết không có tiếp xúc.
Dụng Bát Nhã của tự tánh cũng như vậy, mình làm phàm phu là tự hạn chế cái dụng, nhưng cái dụng vẫn đang dùng, chẳng qua cái dụng được có ít. Như thính giác, thị giác, xúc giác,… đang dùng, không có ngưng. Đó gọi là nhất niệm vô minh. Tham thiền đến thoại đầu (vô thỉ vô minh), vô thỉ vô minh tan rã là kiến tánh thành Phật thì Bát Nhã khắp không gian, khắp thời gian.
Bát Nhã khắp không gian thì cái dụng không chỗ nào thiếu sót, Bát Nhã khắp thời gian thì cái dụng không bao giờ ngưng dùng. Bây giờ khoa học cũng biết tất cả vật chất là do nhiều nguyên tử tổ chức thành. Mỗi hạt nguyên tử ở giữa có một trung tử, chu vi có nhiều điện tử. Nó ngày đêm xoay hoài không bao giờ ngưng, nếu đem cái bàn này chặt tan nát, mà nó vẫn xoay. Cái dụng Bát Nhã Phật tánh của mình cũng vậy, không bao giờ ngưng, lúc nào cũng cùng khắp không gian.