---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 八種言 (Du Già Sự Địa Luận)
Ngôn tức là giọng nói, ngôn âm. Luận du già nói: Làm pháp sư, nói năng ở giữa mọi người, nên có đủ tám thứ ngôn phong.
Một, Khả Hỉ Lạc Ngôn. Vì pháp sư nói pháp, phải căn cứ vào kinh văn. Nếu chúng chưa hiểu nên dùng ví dụ mà nói. Câu văn thanh nhã, ngôn từ rõ ràng, thấu đáo. Người nghe rồi, ai ai cũng vui mừng, thích thú; nên gọi là lời nói có thể làm cho vui mừng.
Hai, Khai Phát Ngôn. Vì pháp sư nói pháp, phải mở ra nghĩa sâu xa còn ẩn dấu trong kinh văn, khiến cho nghĩa ấy rõ ràng; lại mở bày nghĩa nông cạn ở bề mặt để hiểu được sự mầu nhiệm bên trong làm cho căn cơ nhỏ, lớn đều có lợi ích; nên gọi là lời nói mở bày chân lý.
Ba, Thiện Thích Nan Ngôn. Thích tức là giải thích. Nan tức là nghi nạn (bị nghi vấn). Vì pháp sư nói pháp, nếu có người muốn hỏi vì nghi ngờ thì phải khéo giải thích, khiến cho sự nghi ngờ ấy được giải tỏa và rõ ràng, dễ dàng nhận ra nghĩa lý; nên gọi là lời nói khéo léo giải thích những nghi nạn.
Bốn, Thiện Phân Tích Ngôn. Vì pháp sư nói pháp, biện tài vô ngại, hay dùng ngôn từ khéo léo, ở trong một pháp mà phân tích ra vô lượng nghĩa lý; nên gọi là lời nói phân tích khéo léo.
Năm, Thiện Thuận Nhập Ngôn. Vì pháp sư nói pháp, phải tuỳ thuận kinh Phật, trình bày, giải thích, làm cho người nghe, ai nấy đều tin theo và vào Chánh Đạo, không bị dư luận của tà đạo dẫn dụ, làm mê hoặc; nên gọi là lời nói khéo léo, tuỳ thuận đưa vào Chánh Đạo.
Sáu, Dẫn Dư Chứng Ngôn. Vì pháp sư nói pháp, nghĩa lý rong kinh có thể chưa thông suốt, phải dẫn thêm các kinh khác để chứng minh điều mình nói, làm cho người nghe tín thọ; nên gọi là Dẫn Dư Chứng Ngôn.
Bảy, Thắng Biện Tài Ngôn. Vì pháp sư thuyết pháp dùng tài biện luận sắc sảo để phân biệt tất cả nghĩa lý một cách dễ dàng; nên gọi là Thắng Biện Tài Ngôn.
Tám, Tuỳ Tông Thú Ngôn. Tông tức là chủ yếu. Thú tức là lý thú. Vì pháp sư nói pháp, phải tuỳ theo tông chỉ và nghĩa lý để giải thích đúng đắn, làm cho chúng sanh ngộ được pháp yếu; nên gọi là Tuỳ Tông Thú Ngôn.