Pháp khác để thích hợp?

Hỏi: 
 Sau đời nhà Tống ở Trung Quốc mới có công án và thoại đầu để tu, vì thích hợp nền nông nghiệp lúc đó; nhưng bây giờ thời đại khoa học máy móc phức tạp, có phương pháp nào khác để tu cho thích hợp không?

Đáp:
 Công án không bị không gian thời gian hạn chế, khác hơn khoa học; khoa học thì dần dần tiến bộ. Công án là để phát hiện Tâm linh, nói dễ hiểu là Phật tánh; Phật tánh không thể tiến bộ, nếu Phật tánh có tiến bộ thì Phật tánh cũng bị sanh diệt.

 Phương tiện là tùy căn cơ, chứ không phải có nhất định. Ngày xưa cũng tùy căn cơ mà thay đổi phương tiện.
 Như công án “vô” (không) của Triệu Châu: 
 Tăng hỏi: con chó có Phật tánh không?
 Triệu Châu đáp: Không.
 Tăng khác hỏi: con chó có Phật tánh không?
 Triệu Châu đáp: có.
 Rõ ràng như thế đã khác, đâu có cố định!

●

 Công án “uống trà” của Triệu Châu:
 Triệu Châu hỏi Tăng: trước kia có đến đây chưa?
 Tăng đáp: chưa.
 Triệu Châu nói: uống trà đi.
 Triệu châu hỏi Tăng khác: trước kia có đến đây chưa?
 Tăng đáp: đến rồi.
 Triệu Châu nói: uống trà đi.
 Có người thắc mắc, sao Triệu Châu trả lời cho hai vị Tăng đã đến rồi và chưa đến đều là “uống trà đi”?
 Triệu Châu gọi: Viện chủ!
 Viện chủ: dạ.
 Triệu Châu nói: uống trà đi.
 Có chỗ Triệu Châu trả lời cho ba người đều “uống trà”, có chỗ trả lời cho hai người, người trả lời có, người trả lời không. Đó là tùy căn cơ, chứ không phải thời xưa khoa học kém, bây giờ khoa học tiến bộ mà sửa lại.
 Nếu bây giờ có người kiến tánh cũng tùy căn cơ vậy. Tùy căn cơ đó theo Giáo môn gọi là trên thì hợp ý Phật, dưới khế hợp người hỏi pháp. Phù hợp Phật ý không có tiến bộ, khế hợp đương cơ cũng không có tiến bộ; ngày xưa và bây giờ cũng vậy.