---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Chú Thích Phật Học - Pháp Thí Hội -----------------------------
● Thiền sư đời Lý, thuộc thế hệ thứ 10 phái thiền Vô Ngôn Thông. Trụ trì chùa Thiên Đức, Hà Nội ngày nay. Sư trải qua năm, sáu năm tu hạnh đầu đà (khổ hạnh), mỗi ngày chỉ ăn một ít hạt gạo, hạt vừng. Thường ngồi thiền, trải qua nhiều ngày không ngủ. Từng theo học sư Đạo Huệ ba năm ở núi Tiên Du. Năm 1170, sư ngồi kiết già mà tịch, thọ trên 80 tuổi.
----------------------------- Từ Điển Thiền Tông Hán Việt - Hân Mẫn - Thông Thiền -----------------------------
● 淨 空 (1091-1170). Thiền tăng đời Lý, thuộc dòng Vô Ngôn Thông đời thứ 10, nối pháp Thiền Sư Đạo Huệ. Sư họ Ngô, quê ở Phúc Xuyên (tức huyện Thuận Thành, tỉnh Hà Bắc ngày nay). Ban đầu đến viện Sùng Phúc trong bản châu xuất gia và thụ giới cụ túc. Năm 30 tuổi, sư đi hành cước phương Nam đến chùa Khai quốc, phủ Thiên Đức dừng lại trụ trì. Khoảng 5, 6 năm sư chuyên tu hạnh đầu đà. Ngoài bữa mè, bữa mạch hàng ngày, sư ngồi hoài không ngủ. Mỗi khi sư nhập định đến nhiều ngày mới xuất. Sau đó, sư đến tham vấn Thiền Sư Đạo Huệ ở núi Tiên Du, sư hỏi ngài rằng:
― Nơi này có tông chỉ Thiền Tông chăng?
― Đạo Huệ đáp:
― Nơi đây tông chỉ chẳng phải không, nhưng Xà Lê làm sao đảm nhận?
Sư suy nghĩ trả lời. Đạo Huệ nạt:
― Ngay trước mặt đã lầm qua rồi!
Sư liền lãnh hội yếu chỉ và ở lại đây hầu hạ thầy 3 năm, nối pháp Đạo Huệ, thuộc đời thứ 10, dòng Vô Ngôn Thông. Kệ dạy chúng:
上 無 片 瓦 遮、下 無 卓 錘 地
或 易 服 直 詣、或 策 杖 而 至
轉 動 觸 處 間、似 龍 躍 吞 餌
“Thượng vô phiến ngõa giá
Hạ vô trác chùy địa
Hoặc dịch phục trực nghệ
Hoặc sách trượng nhi chí
Chuyển động xúc xứ gian
Tợ long dước thôn nhĩ”.
“Trên không miếng ngói che
Dưới không đất cắm dùi
Hoặc đổi áo thẳng đến
Hoặc xách trượng mà đi
Khoảng chuyển động xúc chạm
Tợ rồng vẫy đớp mồi”.
Theo: Thiền Sư Việt Nam của HT. Thanh Từ.