---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Từ Điển Thiền Tông Hán Việt - Hân Mẫn - Thông Thiền -----------------------------
● 長 元 (1110-1165). Thiền tăng đời Lý, thuộc dòng Vô Ngôn Thông, đời thứ 10, nối pháp Thiền Sư Đạo Huệ. Sư họ Phan, quê ở Trường Nguyên, Tiên Du (nay là huyện Tiên Du, tỉnh Hà Bắc), miền Bắc Việt Nam. Trong núi, hàng ngày sư mặc áo cỏ, ăn trái giẻ, làm bạn cùng suối, đá, khỉ, vượn. Trong suốt 12 giờ, sư thu xếp, an định thân tâm nhất như, không còn phân biệt đối đãi để trì kinh. Vua Lý Anh Tông nghe tiếng ái mộ, muốn gặp sư mà không thể được. Vua thầm sai Phiên thần họ Lê là bạn cũ của sư khéo dẫn dụ về triều. Họ Lê dụ sư về đến nhà trọ chùa Hương Sát. Sư tự hối hận, liền trốn về núi xưa. Kệ thị tịch:
在 光 在 塵。常 離 光 塵
心 腑 澄 徹。與 物 無 親
體 於 自 然。應 物 無 垠
宗 匠 二 儀。淘 汰 人 倫
亭 毒 萬 物。與 物 爲 春
作 舞 鐵 女。打 鼓 木 人
“Tại quang tại trần, thường ly quang trần,
Tâm phủ trừng triệt, dữ vật vô thân.
Thể ư tự nhiên, ứng vật vô ngân,
Tôn tượng nhị nghi, đào thải nhân luân.
Đình độc vạn vật, dữ vật vi xuân,
Tác vũ thiết nữ, đả cổ mộc nhân”.
“ở chỗ sáng (và) bụi Thường lìa sáng (và) bụi
Tâm phủ lóng tột, Cùng vật không thân,
Thể vốn tự nhiên, Hiện vật không tỳ (vết)
Hun đúc lưỡng nghi (âm dương), Gạn lọc đạo làm người.
Dưỡng nuôi muôn vật, Cùng vật làm xuân,
Người gỗ đánh trống Gái sắt múa may”.
Theo: Thiền Sư Việt Nam của HT. Thanh Từ.