---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Pháp Số Căn Bản - Cs Hạnh Cơ -----------------------------
● Mười Niệm Tưởng. Chữ “niệm” nghĩa là nhớ, nghĩ đến một đối tượng, cũng tức là làm cho đối tượng đó có mặt trước tâm ý trong giây phút hiện tại. Trái lại là “Thất Niệm”, tức là quên lãng. Đối với người tu học Phật, Niệm có tác dụng ngăn chận vọng tưởng, khiến cho tâm được an tịnh, không loạn động. Để đạt được mục đích đó, tâm ý phải thường tập chú (niệm) vào mười đối tượng sau đây:
1. Niệm Phật: chuyên tâm quán tưởng về thân tướng hảo và các thứ công đức của Phật.
2. Niệm Pháp: Quán tưởng đến giáo pháp của Phật cùng những qui tắc tu hành.
3. Niệm Tăng: Quán tưởng đến đức hòa hợp cùng công hạnh hành đạo của tăng đoàn và chư vị thánh chúng.
4. Niệm Giới: Quán tưởng về công đức trì giới có công năng ngăn ngừa nghiệp ác, thành tựu đạo hạnh.
5. Niệm Thí Xả: Quán tưởng công đức bố thí diệt trừ được tâm xan tham, sinh trưởng quả phúc, lợi ích chúng sinh, mà lòng không cầu mong báo đáp.
6. Niệm Thiên: Quán tưởng chư thiên thành tựu Thiện Nghiệp, được thân tướng tốt đẹp, phước đức đầy đủ; mình cũng tu tập Thiện Nghiệp để được phước đức như vậy.
7. Niệm Hưu Tức: Quán tưởng đến chỗ ở tịch tĩnh, cắt đứt mọi hệ lụy, chuyên tu tập thánh đạo.
8. Niệm An Ban: Theo dõi hơi thở dài ngắn, đếm hơi thở vào ra, nhiếp tâm vắng lặng, diệt trừ vọng tưởng.
9. Niệm Thân Vô Thường: Quán tưởng thân này do nhân duyên giả hợp mà thành, tất cả các bộ phận trong ngoài, không có gì là chân thật, thường còn vĩnh viễn.
10. Niệm Tử: Quán tưởng đời người như mộng ảo, chỉ một thời gian ngắn là tiêu hoại.
----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 十念 (Chư Kinh Yếu Tập)
Vì đối với mười cảnh mà khởi tu mười niệm để nhiếp phục Loạn Tâm, đừng để vọng động thì chánh niệm hiện tiền, Phật đạo có ngày thành tựu vậy.
Một, Niệm Phật. Vì đối với công đức, tướng hảo của Như Lai, luôn chuyên tâm tưởng nhớ, từng niệm không quên. Đó gọi là Niệm Phật.
Hai, Niệm Pháp. Giáo Pháp của chư Phật là nguyên tắc tu hành, có khả năng trừ ái dục, trần lao là những thứ ràng buộc sai khiến chúng sanh nên luôn chuyên tâm tưởng nhớ, niệm niệm không quên. Đó gọi là Niệm Pháp.
(Kết Sử: những thứ ràng buộc, sai khiến là sự ràng buộc của tất cả hoặc nghiệp, có khả năng sai khiến chúng sanh chịu khổ sống, chết).
Ba, Niệm Tăng. Các vị thánh tăng Bồ Tát, La Hán có đầy đủ vô số công đức, là phước điền của thế gian nên luôn chuyên tâm tưởng nhớ, tường niệm không quên. Đó là Niệm Tăng.
Bốn, Niệm Giới. Giới Phật chế ra có khả năng dứt ác, thành tựu đạo phẩm, giống như anh lạc có thể dùng trang nghiêm thân thể, nên luôn chuyên tâm tưởng nhớ, từng niệm không quên. Đó là Niệm Giới.
Năm, Niệm Thí. Vì Bố Thí có khả năng trừ bỏ keo kiệt, sanh trưởng quả phước và sau khi Bố Thí, tâm không hối hận cũng không mong đáp trả nên luôn chuyên tâm tưởng nhớ, từng niệm không quên. Đó là Niệm Thí.
Sáu, Niệm Thiên. Chư thiên là do thiện nghiệp thành tựu có được thân thể tốt đẹp, đầy đủ phước đức, ta nên tu nghiệp lành như thế sẽ cảm quả báo như thế, luôn chuyên tâm tưởng nhớ, từng niệm không quên. Đó gọi là Niệm Thiên.
Bảy, Niệm Hưu Tức. ở chỗ yên tĩnh, nhàn hạ biệt lập, dứt hết các duyên bên ngoài thì tu tập được thánh đạo nên luôn chuyên tâm tưởng nhớ, từng niệm không quên. Đó là Niệm Hưu Tức (nghỉ ngơi).
Tám, Niệm An Ban. Tiếng Phạn là An Ban, gọi đủ là An Na Ban Na, tiếng Hoa là Khiển lai khiển khứ, tức là thở ra thở vào. Vì nhiếp tâm yên tĩnh, đếm hơi thở ra vào, nhận biết dài ngắn, thì có khả năng trừ các vọng tưởng nên luôn chuyên tâm tưởng nhớ, từng niệm không quên. Đó là Niệm An Ban.
Chín, Niệm Thân. Vì thân này gồm có đầu, mắt, tay, chân, da, thịt, xương, tủy…, như vậy cái gì là thân ? Từ đâu đến đây ? Ai tạo nó ra ? Sau khi chết sẽ sanh về đâu ? Hiểu rõ sự giả hợp ấy là do nhân duyên nên chắc chắn không có thật, thì ngày đêm siêng năng tu tập Tịnh Hạnh, luôn chuyên tâm tưởng nhớ, niệm niệm không quên. Đó là Niệm Thân.
Mười, Niệm Tử. Vì một đời người giống như mộng ảo, các căn không bền vững, cuối cùng cũng hư hỏng thì phải ngày đêm Tinh Tấn, cầu mong xa lìa, nên luôn chuyên tâm tưởng nhớ, niệm niệm không quên. Đó là nhớ đến chết.