---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 十魔 (Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ Diễn Nghĩa Sao)
Tiếng Phạn là Ma, gọi đủ là Ma La, tiếng Hoa là Năng Đoạt Mạng, vì nó có khả năng cướp mất mạng trí huệ của chúng ta; còn có phiên âm là Tác Chướng, vì đối với người tu hành có khả năng gây ra chướng ngại, hoạn nạn.
Một, Uẩn Ma. Năm uẩn sắc, thọ, tưởng, hành, thức là ma. Vì thâm đắm năm pháp uẩn mà khởi lên mê lầm rồi tạo ra nghiệp, làm chướng ngại Chánh Đạo, và mất huệ mạng. Đó gọi là Uẩn Ma.
Hai, Phiền Não Ma. Vì tất cả mê lầm của phiền não là ma bởi tham đắm cảnh của năm trần, nổi lên các phiền não xa lìa Chánh Đạo rồi làm mất trí huệ mạng. Đó gọi là Phiền Não Ma.
Ba, Nghiệp Ma. Vì tất cả ác nghiệp là ma, do các nghiệp bất chính, ác độc sát sanh, trộm cướp, tà dâm, vọng ngữ làm chướng ngại Chánh Đạo rồi đưa đến mất trí huệ mạng. Đó gọi là Nghiệp Ma.
Bốn, Tâm Ma. Vì tất cả tâm ngã mạn là ma, do tâm ôm ấp cống cao, luôn sanh kiêu mạn làm chướng ngại Chánh Đạo rồi đưa đến mất trí huệ mạng. Đó gọi là Tâm Ma.
Năm, Tử Ma. Vì người tuổi thọ không còn, mạng sống chấm dứt gọi là ma, do nghiệp báo đã xong, bỏ đi chỗ đang sống làm chướng ngại cho việc tu hành, rồi đưa đến mất trí huệ mạng. Đó là Tử Ma.
Sáu, Thiên Ma. Vì trời Tha Hóa Tự Tại ở tầng thứ sáu cõi Dục là ma, do trời này làm chủ ở cõi Dục thấy người tu hành lo sợ làm mất quyến thuộc của hắn, đưa đến cung điện trống không, liền phấn khởi làm việc sai trái là não loạn người tu hành, gây chướng ngại đường đạo rồi đưa đến mất trí huệ mạng. Đó gọi là Thiên Ma.
Bảy, Thiện Căn Ma. Vì vướng vào tất cả pháp lành tu tập được là ma, do người tu hành, nếu có được một việc lành, liền sanh tâm chấp lấy rồi chẳng tiến tu. Do vậy làm chướng ngại Chánh Đạo rồi dần mất trí huệ mạng. Đó gọi là Thiện Căn Ma.
Tám, Tam Muội Ma. Tiếng Phạn là Tam Muội, tiếng Hoa là Chánh Định. Vì mắc vào những chứng đắc trong khi Thiền Định là ma. Do người tu thiền được một Tam Muội rồi đắm vào trong thiền vị ấy quá lâu, không mong tiến lên, làm chướng ngại Chánh Đạo, dần mất trí huệ mạng. Đó gọi là Tam Muội Ma.
Chín, Thiện Tri Thức Ma. Vì đối với chánh pháp keo kiệt không giúp đỡ cho người khác là ma. Do đối với tất cả pháp khởi tâm chấp trước, không vì người giảng giải, hướng dẫn, làm chướng ngại Chánh Đạo, khiến cho người dần mất trí huệ mạng. Đó gọi là Thiện Tri Thức Ma.
Mười, Bồ Đề Pháp Trí Ma. Vì vướng vào tất cả pháp nên gọi là ma. Do người tu hành, đối với pháp Bồ Đề, khởi lên tâm chấp trước, giữ lấy không buông, làm chướng ngại Chánh Đạo rồi dần mất trí huệ mạng. Đó gọi là Bồ Đề Pháp Trí Ma.