---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Từ Điển Đa Ngôn Ngữ - Cs Minh Thông -----------------------------
● Xem Tứ Gia Hạnh Pháp.
----------------------------- Pháp Số Căn Bản - Cs Hạnh Cơ -----------------------------
● Bốn Thiện Căn. “Thiện căn” nghĩa là gốc rễ phát sinh ra mọi pháp lành. Ba đức tính không tham, không sân, không si, gọi là “ba Thiện căn”, được coi là thể tính của Thiện căn. Trái lại, tham, sân, si là nguồn gốc của mọi tội ác, được gọi là “Bất Thiện căn”. ở đây, Thiện-căn là tên của một địa vị (gồm có bốn bậc) trong năm địa vị trên quá trình tu tập của Tiểu Thừa (cao hơn địa vị Ba Hiền một cấp), được gọi là địa vị Bốn-Thiện-căn. Tuy Ba Hiền là địa vị trung gian giữa phàm và thánh, nhưng phải cần bốn loại Thiện căn để củng cố thêm, làm cho công hạnh vững chắc thêm, để chuẩn bị cho hành giả tiến vào địa vị Kiến Đạo, tức rời hẳn phàm phu, bước vào dòng thánh. Bởi vậy, Bốn-Thiện-căn cũng được gọi là “Bốn-Gia Hạnh”. Lại nữa, cũng như cấp Ba Hiền, cấp Bốn-Thiện-căn vẫn còn trong vòng phàm phu, nhưng vì đã bỏ được tâm trước tướng, không còn hướng ngoại tìm cầu chân lí, mà biết quay vào Quán Chiếu nội tâm, phát sinh trí giải tương ưng với chánh lí, cho nên cũng còn được gọi là địa vị “Nội-phàm” (tức là phàm phu hướng nội – đối lại với Ba Hiền là Ngoại Phàm). Bốn bậc của địa vị Bốn-Thiện-căn là:
1. Noãn Vị: “Noãn” là ấm, tức là hơi ấm của ánh sáng, không nóng như ngọn lửa. Tam Tạng Pháp Số đã đưa ra một hình ảnh rất hay để tỉ dụ: Dùng cái dùi dùi vào gỗ để lấy lửa, trong lúc lửa chưa phát ra thì chỗ dùi đã nóng trước; hơi nóng đó chính là Noãn vị. ở bậc này, dù ngọn lửa trí tuệ Vô Lậu chưa thực sự phát sinh, nhưng hơi ấm của ánh sáng cũng đủ sức tiêu trừ phiền não, sinh Thiện căn Hữu Lậu, tiếp cận với trí tuệ Vô Lậu. Đã tu Tập Đến bậc này, giả sử nhân một lúc Thất Niệm nào đó mà tạo nghiệp xấu, làm mất Thiện căn, bị đọa lạc trở lại vào đường dữ, thì cuối cùng cũng vẫn trở lại thánh đạo, chứng được Niết Bàn.
2. Đảnh Vị: Cao hơn Noãn vị là Đảnh vị. “Đảnh” là trên cùng, tuyệt đỉnh. ở bậc này, Thiện căn vẫn còn giao động, chưa an định, nhưng từ chỗ giao động này mà phát sinh được Thiện căn tối thượng; quán sát và thấy rõ bốn sự thật, như đứng trên đỉnh núi mà thấy rõ bốn phương. Đã tu Tập Đến bậc này, giả sử có lúc bị đọa lạc trở lại vào đường dữ, thì Thiện căn vẫn không bị dứt mất.
3. Nhẫn Vị: Cao hơn Đảnh vị là Nhẫn vị. “Nhẫn” có hai ý nghĩa: xác nhận bốn sự thật, và quyết định không còn thối lui. ở bậc này, hành giả xác nhận bốn sự thật đúng là chân lí (đích thực là khổ, đích thực là nguyên nhân của khổ, v. v... ); Thiện căn đã được an định, không còn bị giao động; không còn bị đọa lạc trở lại vào các đường dữ.
4. Thế Đệ Nhất Vị: Đây là địa vị cao tột (đệ nhất) trong thế gian (thế), là đỉnh cao nhất của trí tuệ Hữu Lậu. Nhờ thiền định không gián đoạn mà phát sinh trí như thật, quán sát năng thủ và sở thủ đều không, chỉ trong sát na kế tiếp là nhập vào Kiến Đạo, thành bậc thánh nhân.
Bốn loại Thiện căn này, tuy còn thuộc trong vòng Hữu Lậu, nhưng lại có công năng phát sinh loại Thiện Vô Lậu của bậc Kiến Đạo; cho nên chúng là gốc rễ của Thiện pháp, và được gọi là “Thiện căn”. Vả lại, bốn Thiện căn này có công năng giúp cho ba bậc Hiền vững chắc thêm để tiến vào dòng thánh, cho nên, có thể gộp chung ba bậc Hiền và bốn bậc Thiện-căn, mà thành ra “bảy hiền”, hay “bảy gia hạnh”.