---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 華嚴十類經 (Hoa Nghiêm Kinh Sớ)
Vì Như Lai Tỳ Lô Giá Na bằng nguyện lực vốn có, thị hiện thân vô lượng Pháp Giới nhiều như mây, khắp tất cả chỗ, thường chuyển pháp luân vô thượng, làm cho chúng sanh vào biển Hoa Nghiêm rộng lớn không giới hạn. Nên biết kinh này, khó suy lường giới hạn, nhưng từ hẹp đến rộng, tóm tắt vào mười loại. Vì vậy phẩm Hiện tướng nói rằng: Phật Tỳ Lô Giá Na nguyện lực bao trùm khắp Pháp Giới, trong tất cả cõi nước, thường chuyển pháp luân vô thượng.
Một, Lược Bổn Kinh. Kinh này một bộ 39 phẩm, 80 quyển, hiện lưu hành ở đời: ấy là bốn vạn 5000 kệ trong mười vạn kệ của bổn hạ chưa được đầy đủ; nên gọi là bổn kinh tóm lược.
Hai, Hạ Bổn Kinh. Kinh này do Văn Thù và A Nan kết tập, Long thần đem về Long cung. Sau, nhân Bồ Tát Long thọ vào Long cung, xem kinh này có ý nghĩa không thể nghĩ bàn, có tất cả là ba bổn (quyển) thượng, trung, hạ. Bổn hạ có mười vạn kệ, 48 phẩm; Long thọ ghi chép rồi đem về lưu truyền trên đời, nên gọi là bổn kinh sau.
(Đại bất tư nghì kinh là Kinh Hoa Nghiêm).
Ba, Trung Bổn Kinh. Kinh này Long Thọ thấy được ở Long Cung có 8800 kệ, 12 phẩm; nên gọi là bổn kinh giữa.
Bốn, Thượng Bổn Kinh. Kinh này Long thọ thấy được ở long cung, có mười bộ kinh này chứa số kệ như vi trần trong 3000 đại thiên thế giới, số phẩm như vi trần trong bốn thiên hạ; nên gọi là bổn kinh ở trên.
(Bốn thiên hạ là phía đông Châu Phất Vu Đãi, phía nam Châu Diêm Phù Đề, phía tây Cù Đà Ni, phía bắc Châu Uất Đơn Việt).
Năm, Phổ Nhãn Kinh. Trong kinh này nói về pháp môn Phổ Nhãn. Với pháp môn này ở trong một pháp có thể thấy vô lượng pháp, là pháp môn Tỳ Kheo Hải Vân đang tu trì. Lấy nước biển lớn làm mực, lấy núi Tu Di làm bút viết một môn trong một phẩm của các pháp môn này, một pháp trong một môn, một nghĩa trong một pháp, một câu trong một nghĩa còn không được một phần nhỏ, huống chi viết được hết nghĩa lý trong đó; nên gọi là Kinh Phổ Nhãn.
(Tỳ Kheo Hải Vân là nơi tham kiến thiện tri thức thứ ba của Thiện Tài Đồng Tử. Tỳ Kheo này dùng pháp môn Phổ Nhãn hướng dẫn cho Thiện Tài).
Sáu, Đồng Thuyết Kinh. Vì Phật ước chừng 100 ức thế giới đồng loại, trùm khắp hư không, đều có chủ và bạn, cùng nói pháp luân vô tận. Phẩm Bất tư nghì nói: Giống như một thân Phật, chuyển pháp luân vô tận như thế. Cõi nước nhiều như hư không cũng chuyển pháp luân như thế. Số lượng nơi chốn phân chia ở mỗi đầu sợi lông, có một Hóa Thân Phật đều nói pháp như thế. Âm thanh, văn tự và nghĩa lý trong từng câu thuyết giảng như thế đầy ắp cả Pháp Giới; nên gọi là Kinh Chư Phật Cùng Nói.
Bảy, Dị Thuyết Kinh. Vì Phật phỏng chừng các loại hình thức thế giới khác, quả báo của chúng sanh ở trong đó cũng khác nhau; Phật thị hiện thân hình nói pháp trong các nơi ấy, hướng dẫn giáo hóa dân cư ở đó cũng không giống nhau; nên gọi là Dị Thuyết Kinh.
(Thọ hình là hình thức thế giới giống như thân cây).
Tám, Chủ Bạn Kinh. Tì Lô Giá Na và mười phương Phật luôn làm chủ, bạn cho nhau trong lâu đài hết mức mà nói kinh này. Như ở phương này, Giá na làm chủ, khi nói pháp này, thì mười Phật làm bạn và ngược lại. Như khi ở phương này nói Thập Trụ thì mười phương Phật đến chứng minh và ngược lại; nên gọi là chủ bạn kinh.
Chín, Quyến Thuộc Kinh. Phật tùy theo căn cơ của chúng sanh mà giáo hóa cho thích hợp. Chúng sanh ấy là quyến thuộc của kinh này. Vì căn cơ thấp kém không thể nghe được pháp Đại Thừa Viên đốn, nên Phật theo đó nói giáo lý Tam Thừa, là phương tiện tối ưu dẫn vào cửa này.
Kinh nói: Kinh Phổ Nhãn lấy kinh của cõi Phật nhiều như vi trần cho quyến thuộc; nên gọi là Quyến Thuộc Kinh.
Mười, Viên Mãn Kinh. Kinh này có tên là Viên mãn nhân luân, dung hợp chín kinh trên làm một. Biến kế kinh vô tận, tùy theo từng hội, từng phẩm, từng câu đều thu nhiếp vào biển pháp vô tận, viên mãn đầy đủ.
Kinh nói: Thị hiện rõ ràng sức tự tại là nói Kinh Viên Mãn, tất cả chúng sanh đều được thọ ký Bồ Đề; nên gọi là Kinh Viên Mãn.
(Nhân luân tức là căn bổn của pháp luân nếu căn bổn pháp luân chuyển thì tất cả pháp luân đều chuyển).