---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 六根功德 (Thủ Lăng Nghiêm Kinh)
Lục Căn Công Đức là sáu căn có đầy đủ công đức. Công đức tuy đủ ở trong sáu căn, nhưng có liên quan với thế giới mà thành; cho nên số lượng có đến 1200. Đó là lý do gọi thế là trôi chảy; giới là vị trí đối với bốn phương. Tam Thế, Tứ Phương qua lại 12, trôi chảy ba lớp, chính là mười, trăm, ngàn. (Tam Thế là quá khứ, hiện tại, vị lai. Tứ phương là đông, tây, nam, bắc). Uyển chuyển 12 là lấy bốn phương liên hệ với ba đời và ngược lại. Lưu biến ba lớp chồng lên. Mười trăm ngàn là lấy biến dịch của ba đời đổi thay, mà chồng lên thành ba lớp; ban đầu từ tam thế liên hệ với tứ phương, chồng lên thành số 12. Đó là một lần chồng. Lại lấy số 12 này, biến một thành mười, rồi chồng lên thì thành 120. Đó là hai lần chồng. Lại lấy số 120 này, biến mười thành 100, rồi chồng lên thành 1200. Đó là ba lần chồng. Cho nên gọi là trôi chảy, biến đổi ba lớp là mười trăm ngàn). Lấy số 1200 này của phương, thế mà làm thành công đức của sáu căn. Bởi vì sáu căn của chúng sanh do tướng sai lầm đan xen nhau mà thành. Thế và giới liên quan nhau, vì số lượng cảnh sở duyên không ra ngoài tam thế, tứ phương. Nhưng công đức của sáu căn này, nếu căn cứ vào thể mà nói, thì mỗi căn có đủ 1200; nếu phân biệt công dụng mà mói, thì có hơn, kém; đủ, thiếu không giống nhau. Chính vì vậy, ba căn mắt, tai, thân chỉ có 800 công đức; ba căn tai, lưỡi, ý thì có đủ 1200 công đức.
Một, Nhãn Căn 800 Công Đức. Thân của chúng sanh an vị trong không gian, có đầy đủ trước, sau, phải, trái bốn phía. Nếu lấy 1200 công đức qui định số lượng của Nhãn Căn, thì bốn phía, mỗi phía có đủ 300, cộng lại thành 1200. Nay nói Nhãn Căn chỉ có 800 là vì mắt chỉ có thấy phía trước 300, bên phải, bên trái, mỗi bên 250. Cộng thành 800. Đó là lý do, ba phần nói về công, một phần không có đức, nên biết được là Nhãn Căn chỉ có 800 công đức.
Hai, Nhĩ Căn 1200 Công Đức. Tai có thể nghe khắp phía các âm thanh phát ra. Dù xa dù gần, mười phía không sót một; nên Nhĩ Căn có đầy đủ 1200 công đức.
Ba, Tị Căn 800 Công Đức. Mũi có thể ngửi được mùi, hít, thở thông suốt. Thở ra thì chọn lựa mùi hương; hít vào ngửi mùi hương. Khoảng giữa thở ra, hít vào không thể thẩm định; nên gọi là trống khoảng giữa ấy (giữa hai luồng hơi). Đó là lý do nói có ba phần công, mà khoảng giữa thiếu phần đức; nên biết tị căn chỉ có 800 công đức.
Bốn, Thiệt Căn 1200 Công Đức. Lưỡi tuyên dương các pháp thế gian và xuất thế gian. Tuy ngôn thuyết có giới hạn, nhưng nghĩa lý chuyên chở trong đó thì vô cùng tận. Đây chỉ luận về ngôn thuyết, không luận về thưởng thức mùi vị. Xét về mặt thưởng thức mùi vị của lưỡi thì công của lưỡi thua, nhưng về ngôn thuyết thì đức của lưỡi hơn. Vì vậy biết là thiệt căn đầy đủ 1200 công đức.
Năm, Thân Căn 800 Công Đức. Khi xúc chạm, thân có thể nhận biết; hiểu rõ cảnh thuận, nghịch; khổ, vui. Khi giao tiếp với vật thì có tri giác; khi xa lìa vật thì không có tri giác. Đó là lý do nói ba phần là công, một phần không có đức; nên Thân Căn chỉ có 800 công đức.
Sáu, Ý Căn 1200 Công Đức. Ý Căn lặng lẽ, tất cả pháp thế gian và xuất thế đều bao trùm trong đó; nên biết ý căn có đầy đủ 1200 công đức. (Pháp Thế Gian tức là pháp của trời, người tu tập. Pháp xuất thế gian tức là pháp tu của Tam Thừa: Thanh văn, Duyên Giác, Bồ Tát).