---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Từ Điển Thiền Tông Hán Việt - Hân Mẫn - Thông Thiền -----------------------------
● 圓 通 國 師 (1080-1151). Thiền tăng đời Lý, tục danh Nguyễn Nguyên ức, quê làng Cổ Hiền (nay thuộc huyện Thường Tín, tỉnh Hà Đông), miền Bắc Việt Nam. Sư nối pháp ngài Viên Học thuộc dòng Tỳ Ni Đa Lưu Chi đời thứ 18. Sau, sư dời về phường Thái Bạch, kinh đô Thăng Long, lập nghiệp luôn tại đây. Thế tộc làm tăng quan, cha tên Huệ Dục làm quan dưới triều Lý đến chức Tả hữu nhai Tăng lục. Sư tư chất thông minh, học hiểu đến chỗ tinh diệu, có chí xuất gia lúc còn nhỏ. Sư từng gặp Thiền Sư Viên Học chùa An Quốc và nhân đó được khế chỉ. Niên hiệu Hội Phong thứ 6 (1097), sư đậu thủ khoa kỳ thi Tam Giáo, được sung vào chức Đại văn. Đến niên hiệu Long Phù Nguyên Hóa, triều đình mở khoa thi để cất nhắc kẻ có tài lớn trong thiên hạ, để bổ sung cho các chức quan vừa tăng vừa đạo còn thiếu sót, sư lại đỗ đầu. Nhà vua quá quý kính muốn đem chính sự giao phó cho sư, sư cố từ chối chẳng dám nhận. Vua bèn tiến chức Nội Cung phụng Truyền giảng pháp sư. Bấy giờ, sư tùy cơ giảng giải giáo lý, khiến người giác ngộ, Sư giải hoặc, phá ngu cho học nhân một cách chớp nhoáng, sắc bén. Những người thụ giáo nơi sư đều nổi tiếng sau này. Niên hiệu Đại Khánh thứ 3 (1112) sau khi trùng hưng ngôi chùa Diên Thọ, vua sắc sư làm bài văn bia. Vua mến phục tài, phong sư lên chức Tả nhai Tăng lục. Sư có trình bày việc trị loạn, hưng vong của đất nước; Vua nghe qua rất hài lòng, lại thăng sư chức Hữu nhai Tăng thống, Tri giáo môn công sự. Sư giữ thái độ thung dung, tuy nghiêm trang nhưng thân gần để dâng hiến lời khuyên nhủ bảo ban vua, chưa từng bê trễ thiếu sót. Niên hiệu Thiên Chương Bảo Tự thứ 5 (1137) vua sắp băng, sư có dự vào hàng Cổ mệnh thảo tờ di chiếu. Vua phó thác mọi việc cho sư. Sau, sư về làng Cổ Hiền tỉnh Nam Định lập ngôi chùa hiệu Quốc Ân trụ trì đến già. Niên hiệu Đại Định thứ 4 (1143) nhà vua vinh thăng sư chức Tả hữu nhai Tăng thống, Nội cung phụng Tri giáo môn công sự, Truyền giảng Văn chương, ứng chế hộ quốc Quốc sư và ban cho y hồng.
Tác phẩm:
Chư Phật Tích Duyên Sự, 30 quyển.
Hồng Chung Văn Bi Ký.
Tăng Già Tạp Lục, hơn 50 quyển.
Viên Thông Tập, hơn 1000 bài thơ.
Theo: Thiền Sư Việt Nam của HT. Thanh Từ.