---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 菩薩十施 (Hoa Nghiêm Kinh)
Một, Phần Giảm Thí. Vì Bồ Tát nhân từ, ưa Bố Thí rộng rãi, nên nếu có thức ăn ngon thì phân chia cho chúng sanh rồi mình mới ăn. Lại nghĩ rằng trong thân có tám vạn vi trùng, mong chúng được no đủ; bất cứ thọ nhận thứ gì, Bồ Tát cũng đều làm y như vậy, nên gọi là Phần Giảm Thí.
Hai, Kiệt Tận Thí. Vì Bồ Tát có được đầy đủ thức ăn uống, y phục, nếu có người nói: Ngài cho tôi tất cả những gì đang có. Bồ Tát tự nghĩ nên đáp ứng những lợi ích cho chúng sanh, nên đem tất cả những gì có được cho hết, cho đến thân mạng, cũng không tiếc rẻ. Đó gọi là Kiệt Tận Thí.
Ba, Nội Thí. Vì Bồ Tát ở tuổi thiếu niên sung mãn đoan chánh đẹp tươi, sớm nhận vương vị chuyển luân, đầy đủ bảy báu, làm vua trong bốn châu thiên hạ; hoặc có người nói: Nay ta già yếu, cô độc gầy còm; hoặc được thân hình to lớn, vạm vở khỏe mạnh. Bồ Tát suy tư và nói rằng về sau, ta cũng phải chết, nên nay Bố Thí nó đi để cứu giúp chúng sanh mà tâm không hối tiếc. Đó gọi là Nội Thí.
(bảy báu là kim luân, cám mã: ngựa màu đỏ tía, thần châu, ngọc nữ, điển tài, chủ binh, bạch tượng).
Bốn, Ngoại Thí. Vì Bồ Tát, ở tuổi thanh niên, sắc vóc tươi đẹp, khỏe mạnh, tướng tốt đầy đủ bắt đầu lãnh thọ ngôi vị chuyển luân vương, thất bảo không thiếu; hoặc có người nói tôi nay khổ cực, xin nhân từ thương xót, Bố Thí cho tôi. Bồ Tát suy tư nói rằng vinh hoa phú quý rồi cũng suy tàn, ta nên đáp ứng theo ý mong cầu của người ấy, liền Bố Thí cho người nghèo khổ tất cả của cải có được mà không chút hối tiếc. Đó gọi là Ngoại Thí.
Năm, Nội Ngoại Thí. Vì hình tướng của Bồ Tát đoan chánh, ở ngôi vị Luân Vương; hoặc có người nói: ngôi vị luân vương này muốn bỏ để cho tôi, kể cả đem thân thể khỏe mạnh làm tôi tớ cho tôi. Bồ Tát suy nghĩ nói rằng thân ta ngồi trên ngai vàng rồi cũng đều vô thường, bèn đem Bố Thí, cho đến chính mình siêng năng cung kính phục dịch mà tâm không chút hối tiếc. Đó gọi là Nội, Ngoại Thí.
Sáu, Nhất Thiết Thí. Vì thân thể của Bồ Tát tráng kiện, tươi đẹp, ở ngôi Luân Vương; hoặc có vô số người nghẻo khổ nói rằng Đại vương thương xót, theo sự mong cầu của từng người, hoặc xin lãnh thổ, hoặc xin vợ con, hoặc xin chân tay, máu thịt, gan não. Bồ Tát suy niệm: tất cả ân ái, hội họp rồi cũng chia ly, liền đem tất cả Bố Thí hết cho mà tâm không ân hận. Đó gọi là Nhất Thiết Trí.
Bảy, Quá Khứ Thí. Vì Bồ Tát nghe được công đức của chư Phật, Bồ Tát ở thời quá khứ, không tham lam, không vướng mắc, thấy các pháp như mộng ảo, chỉ vì giáo hóa những chúng sanh chấp trước, am hiểu, Hành Trì Phật Pháp đến kết quả, mà mới nói ra. Quán sát pháp ở thời quá khứ đều không thể được, nên buông hết tất cả. Đó gọi là Quá Khứ Thí.
Tám, Vị Lai Thí. Vì Bồ Tát nghe được hạnh tu của chư Phật ở tương lai, thấu rõ chẳng phải là có thật nên không lấy căn lành của mình Hồi Hướng về những vị ấy, cũng không vì những vị ấy mà thối lui căn lành của mình, luôn siêng tu hành, dạy bảo chúng sanh. Quán sát pháp ở vị lai đều không thể được, nên buông hết tất cả. Đó gọi là Vị Lai Thí.
Chín, Hiện Tại Thí. Vì Bồ Tát nghe được đầy đủ công đức của các vị trời Tứ Thiên Vương, trời Đao Lợi, cho đến các trời Sắc Cứu Cánh, Thinh Văn, Duyên Giác. Nghe xong mà không bị mê hoặc, chỉ quán các hạnh như mộng ảo, không có thật, không sanh tâm tham trước, chỉ làm cho chúng sanh xa lìa đường ác, theo Chánh Đạo tu hành, thành tựu Phật Pháp. Đó gọi là hiện tại thí.
(Sắc Cứu Cánh Thiên là trời thứ 18 ở cõi Sắc)
Mười, Cứu Cánh Thí. Vì Bồ Tát thấy vô lượng chúng sanh không có mắt, tai, mũi, lưỡi, chân tay đến nói rằng thân tôi vô phước, các căn không đủ, xin chút lòng nhân từ, buông bỏ những gì đang có của mình. Bồ Tát nghe xong, liền Bố Thí các căn của minh cho những người bạc phước ấy. Dẫu có trải qua A Tăng Kỳ Kiếp cũng không sanh tâm hối tiếc, mà chỉ nghĩ rằng thân này mỏng manh đâu có bền chắc, nên Bố Thí đi để mong được thành tựu thân trí huệ thanh tịnh. Đó gọi là cứu cánh thí.
(Tiếng Phạn là A Tăng Kỳ Kiếp, tiếng Hoa là Vô số thời: Thời gian dài không có số đếm được).