---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 大乘十喻 (Pháp Giới Thứ Đệ)
Một, Như Ảo Dụ. Như nhà ảo thuật biến hóa vô số vật kể cả tướng người nam, người nữ. Tuy không thật thể, nhưng nhờ ảo sắc có thể thấy được. Tất cả các pháp cũng giống như thế, do Vô Minh ảo hóa, mê tâm không biết, lầm chấp là thật. Người tu Không Quán, đối với các pháp ảo, tâm không bị vướng, nên được không tịch; nên nói là như ảo. (Không Quán là quán tất cả pháp đều không).
Hai, Như Diệm Dụ. Vì người không có trí, vừa thấy sóng nắng lầm cho là nước. Các pháp phiền não cũng giống như vậy. Kẻ vô trí không hiểu ở trong kiết sử lầm cho là Ngã Tướng. Người trí hiểu rõ thứ ấy, giả dối không thật, đều là vọng tưởng; nên nói như diệm.
(Kết Sử là phiền não, vì do phiền não ràng buộc, sai sử chúng sanh rơi vào sanh tử).
Ba, Như Thủy Trung Nguyệt Dụ. Trăng ở trên bầu trời mà bóng hiện ở trong nước. Những đứa trẻ ngu si thấy trăng trong nước, vui mừng muốn bắt lấy. Người trí thấy vậy mắc cười. Để dụ cho người không có trí, ở trong năm ấm, lầm khởi lên thấy có ngã và Ngã Sở, rồi chấp là có thật. ở trong pháp khổ mà sanh tâm vui mừng; nhưng với người đắc đạo, thấy vậy, thương xót và cười chê; nên nói là giống như trăng trong nước.
Bốn, Như Hư Không Dụ. Vì hư không chỉ có tên mà không có thật thể. Người ngu không biết, chấp là hư không thật có. Tất cả các pháp cũng đều như thế không có sở hữu. Nếu người vô trí, ở trong hư không, cho là thật có, khởi lên ngã chấp đều có sở hữu; nên nói như hư không.
Năm, Như Hưởng Dụ. Trong rừng sâu, hố thẳm, nhà trống, nếu có tiếng nói hay tiếng va chạm, tùy theo tiếng ấy mà có tiếng vang tương ứng phát sanh. Người ngu không biết việc ấy cho là có thật. Tất cả âm thinh, ngữ ngôn cũng giống như thế. Nếu người trí thì biết ngôn ngữ, âm thinh không thật, tâm không vướng mắc; nên nói là như hưởng.
Sáu, Như Càn Thành Dụ. Càn thành tức là Càn Thát Bà thành. Tiếng Phạn là Càn Thát Bà, tiếng Hoa là Hương ấm. Vì khi mặt trời mới mọc thấy thành quách, cung điện, người vào người ra; khi mặt trời lên cao thì biến mất dần. Chỉ có mắt thấy mà không thật có. Tất cả các pháp cũng giống như vậy. Nếu người trí thì mới có thể hiểu rõ các pháp đều là hư dối, không sanh tâm chấp trước; nên nói Như càn thành.
Bảy, Như Mộng Dụ. Vì người trong mộng thấy những việc vốn không có thật mà lại cho là thật. Đến khi thức dậy, tự cười lấy mình về những việc ấy. Tất cả các pháp cũng giống như thế. Tất cả kết sử, phiền não đều là hư vọng, mà người không biết, cho đó là thật. Nếu chứng được đạo giác ngộ mới biết là giả dối rồi tự cười mình; nên nói như mộng.
Tám, Như Ảnh Dụ. Vì ảnh chỉ có thể thấy mà không thể nắm bắt được. Tất cả các pháp cũng giống như thế; mắt, tai… các căn, tuy có thấy, nghe, hay biết, tìm thật thể của nó thì không thể được nên nói là như ảnh.
Chín, Như Kính Trung Tượng Dụ. Vì bóng trong kính chẳng phải kính làm, chẳng phải mặt (người) làm, chẳng phải kinh, mặt hòa hợp làm, cũng chẳng phải không có nhân duyên làm; tuy là chẳng thật có nhưng có thể thấy được. Vì vậy kể vô trí không hiểu cho là có thật, mà sanh tâm phân biệt. Tất cả các pháp cũng đều như vậy, từ nhân duyên sanh, không có thật thể, chỉ có tên gọi thôi, mà khởi tâm phân biệt, lừa dối kẻ phàm phu, sanh các phiền não. Nếu người có trí huệ, tuy có thấy, nghe nhưng biết rõ không thật mà không chấp trước; nên nói là bóng trong gương.
Mười, Như Hóa Dụ. Nếu các bậc tiên thiên chứng được Thần Thông, biến hóa ra các vật, tuy có tướng nam, nữ nhưng không có khổ, vui, sanh, già, bệnh, chết thật sự. Tất cả các pháp cũng lại như thế, không có sanh, diệt như biến hóa mà có cũng không có thật. Như con người sanh ra chỉ từ nhân ở kiếp trước mà có cái thân ở đời này, đều là giả dối, có gì là thật đâu? Nên nói như hóa.