---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 三種世间 (Đại Trí Độ Luận)
Cách biệt là thế, gián cách là gian. Trong mười giới có ba thứ giả gọi là Ngũ Ấm, quốc độ, cách biệt không giống nhau, nên gọi là ba thứ thế gian. (mười giới là Phật, Bồ Tát, Thinh Văn, Thiên, Nhân, A Tu La, Ngạ Quỷ, Súc Sanh, Địa Ngục; Ngũ Ấm tức là thân của chúng sanh, do Ngũ Ấm mà thành, đó là Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức).
Một, Giả Danh Thế Gian. Còn gọi là chúng sanh thế gian. Đối với thập giới, Ngũ Ấm là pháp thật, còn danh tự thì mượn để lập ra, mỗi thứ không giống nhau. Đó là thế gian giả danh (mượn tên gọi là thế gian). Pháp thật nghĩa là mười giới và Ngũ Ấm đều thật có, còn danh tự là giả lập mà thôi. Tên gọi mười giới chẳng có thật. Đã có pháp thật là mười giới, năm ấm thì có tên giả là mười giới chúng sanh. Tương tự người ở trong thế giới, mỗi người có thân, có tên riêng; các thế giới khác cũng vậy).
Hai, Ngũ Ấm Thế Gian. Cũng gọi là ngũ chúng sanh thế gian, năm ấm là Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức. Mười giới, năm ấm mỗi thứ khác nhau, nên gọi là năm ấm thế gian.
(Sắc là chất trở ngại; thọ là lãnh thọ các trần; tưởng là tư tưởng; hành là tạo tác; thức là phân biệt thiện, ác. năm cái này che lấp chân như, nên gọi là ấm).
Ba, Quốc Độ Thế Gian. Quốc độ là cảnh giới chúng sanh đang ở. Đã có thân thì phải có nơi ở. Sở y mười giới khác nhau, nên gọi là quốc độ thế gian.
● 三種世间 (Hoa Nghiêm Kinh Sớ)
Một, Khí Thế Gian. Thế giới giống như vật dụng, gọi là khí thế gian. Đó là cảnh giới Đức Phật Thích Ca giáo hoá, tức là ba ngàn thế giới.
(Tiếng Phạn Thích Ca, tiếng Hoa là Năng Thân - Tam Thiên là Tiểu Thiên, Trung Thiên và Đại Thiên).
Hai, Chúng Sanh Thế Gian. năm ấm hoà hợp mà sanh ra; gián cách không đều nhau, nên gọi là chúng sanh thế gian, tức là nơi Phật Thích Ca giáo hoá chúng sanh.
Ba, Trí Chánh Giác Thế Gian. Phật đầy đủ trí huệ, vĩnh viễn lìa xa Tà Kiến, hiểu biết sâu Sắc Pháp thế gian và xuất thế gian, nên gọi là trí chánh giác thế gian, tức là thân trí huệ của Phật Thích Ca dùng để giáo hoá chúng sanh.